توجه: این نوشتار، قدیمی است. برای دسترسی به نسخهٔ به‌روز این نوشتار، به اینجا مراجعه کنید.[به‌روزرسانی‌شده در ۱۰ ژوئن ۲۰۰۹]
توجه: چینش صفحه‌کلید نوشتار پیش‌رو مطابق استاندارد چرتکه (ابداع کمیل بهمن‌پور در ۱۹۹۲) است. اگر به چینش صفحه‌کلید فارسی مطابق استاندارد ۹۱۴۷ مؤسسهٔ استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تمایل بیشتری دارید، از اینجا قابل دریافت است.[به‌روزرسانی‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۰]
آرایش یا همان چینش صفحه‌کلید پارسی (فارسی) مایکروسافت (kbdfa.dll) در ویندوز ۲۰۰۰ نه با استاندارد ۲۹۰۱:۱۹۹۴ صفحه کلید فارسی کامپیوتر کاملاً سازگار است، نه با استاندارد ۸۲۰:۱۹۷۳ ماشین تحریر فارسی، پس استفاده از آن مشکل‌زا است. به‌دلیل جهانی‌تر عمل کردن اعراب، بعضی اجزای پارسی، در حقیقت اجزای عربی گسترش یافته یا وفق داده شده هستند.
تاریخچهٔ مختصر تایپ فارسی با کامپیوتر
امروزه دریافته‌ایم هوشمند بودن کامپیوتر نسبت به ماشین تحریر موجب می‌شود تعدادی از Glyphهای فارسی (مانند حالات کوچک/بزرگ/چسبان/تنهای حروف [ﻋ ﻌ ﻊ ﻉ] و حروف ترکیبی [ﻻ]) نیاز به کلید اختصاصی روی صفحه‌کلید نداشته باشند. تایپ فارسی با کامپیوتر—مانند همهٔ موارد کاربرد کامپیوتر—طی سال‌ها گسترش یافته و مسلماً هوشمندی امروز پردازشگر صفحه‌کلید فارسی از ابتدا وجود نداشته است.
در آغاز عصر پی‌سی در ایران—وقتی هنوز تلفن‌های تهران ۶ رقمی بود—متداول‌ترین واژه‌پردازهای فارسی تحت داس یعنی واژه‌پرداز شارپ مرکز ماشین‌های اداری ایران و اف‌پی‌ئی (FPE، نسخهٔ فارسی‌شدهٔ IBM Personal Editor 2 معروف به PE2) نمونه‌ای از همین پردازش‌گرهای صفحه‌کلید نیمه‌هوشمند (= نیمه‌خنگ) را در خود داشتند، که در کنار سعی برای سازگاری با چینش ماشین تحریر فارسی استاندارد ۸۲۰، مثلاً مورد اول برای تایپ «ﻌ» جایگاه ویژه‌ای روی صفحه‌کلید اختصاص داده بود.
آزمایش تایپ با واژه‌پرداز شارپ – مرکز ماشین‌های اداری ایران – نگارش ۲٫۰ سال ۱۹۹۰
ویرایشگر PE2 نوشتهٔ Jim Wyllie برای IBM – آزمایش تایپ با FPE نگارش ۱٫۲ – پارس ویر – خسرو کاظمی
دیگر مشکل عمدهٔ محیط‌های فارسی قدیمی نسبت به محیط‌های امروزی، در تفاوت کلی نگرش به حروف و علائم و نحوهٔ پیاده‌سازی الگوریتم حروف بزرگ و کوچک هوشمند است؛ در گذشته حرف تایپ‌شده کوچک انگاشته می‌شد و بعد از زدن Space، حرف به نوع بزرگ (چسبان/تنهای هوشمند) تبدیل می‌شد. امروزه، برعکس گذشته، کاراکتر تایپ‌شده، بصورت حرف بزرگ در نظر گرفته می‌شود و تنها درصورتیکه حرف بعد قابلیت چسبیدن از راست (به قبلی) داشته باشد، حرف قبل به شکل کوچک چسبان تبدیل می‌شود.
از حدود ۱۹۹۲، ویرایشگر ویندوز ۳٫۱ فارسی و بعضی TSRهای تایپ inline فارسی تحت داس، اولین ویرایشگرهایی بودند که از روش مبتنی بر دیفالت-بزرگ استفاده کردند. همچنین، در گذشته، حروف به‌صورت Glyph مفهوم داشتند، نه Letter. استاندارد یونی‌کد از جمله نگرش‌هایی است که این مشکلات را از ریشه می‌زند.
آزمایش تایپ با SKFE نگارش ۲٫۰۰
فعالیت‌ها و تجربه‌های گذشتهٔ من در زمینهٔ فارسی در پی‌سی
سال‌ها پیش، در ابتدای کار، هنگامی‌که با کوئیک‌بیسیک در داس برنامه‌نویسی می‌کردم، به یک چینش صفحه‌کلید فارسی برای برنامه‌های کاربردی فارسی تولید شده نیاز داشتم. ابتدا با الهام از محل‌های قرارگیری الفبای فارسی در ماشین تحریر، یک چینش صفحه‌کلید پارسی سازگار با ماشین تحریر تألیف کردم.
نهایتاً در سال ۱۹۹۲ چینش صفحه‌کلید فارسی هوشمند کمیل را طراحی کردم که چون در آن هنگام (۱۴ سالگی) شرکت خیالی نرم‌افزاری آرین را داشتم، نام آن afkbd.lib—مختصر Aryan Farsi Keyboard Library—و قسمتی از یک پکیج پردازش فارسی بود که اجزای دیگری مانند فارسی‌ساز EGA/VGA، فانت‌ها و مبدل‌های متن را نیز شامل می‌شد. طبعاً برای بهینه‌سازی سرعت اجراء و احیاناً دستکاری در لایه‌های پایین‌تر، قسمت‌هایی از این کُدها نیز به اسمبلی بود.
ویرایشگر آرین نگارش ۱٫۰۰ – نرم‌افزاری آرین – نوشتهٔ کمیل بهمن‌پور – زبان‌های برنامه‌سازی: کوئیک‌بیسیک و اسمبلی
هدیهٔ یک کتاب C (کرنیهن و ریچی) از سوی پسرخاله‌ام دکتر یوسف سمنانی موجب شد من به سی گرایش پیدا کنم و با دقت وسواس‌گونهٔ همیشگی، پشتکار و سرعتی عجیب (که اگر الآن وجود داشت، کار یک دپارتمان را یک‌نفره انجام می‌دادم) بسیاری از کُدهای کوئیک‌بیسیک را به سی برگردانم. چینش ابتدایی کمیل (آرین) کامل‌تر شد و در ویندوز ۳٫۱ فارسی استفاده شد.
چینش صفحه‌کلید فارسی کمیل (kbdfa.dll) برای ویندوز ۲۰۰۰
چون از زمان ویندوز ان‌تی ۴٫۰ با دی‌ال‌ال‌های چینش صفحه‌کلید آشنا بودم، امروز برای استفادهٔ مجموعهٔ خودمان یک چینش صفحه‌کلید پارسی سازگار با همان استاندارد کمیل (آرین) تألیف کردم.
این چینش فعلاً بصورت خصوصی در چرتکه استفاده می‌شود.
English
سلام شما در نوشته تون از نرم افزار FPE و PE2 نام بردید من در به در دنبال این نرم افزار می گردم یه رایانه قدیمی دارم که تنها قادره سیستم عامل داس 4 رو اجرا کنه خیلی دوست داشتم بتونم توش فارسی تایپ کنم منو راهنمایی کنید ممنون می شم پیرینترم فقط پورت سریال داره و به لبتابم وصل نمی شه اگر می شد اون کامپیوترم فارسی تایپ کنه راحت پرینتش می کنم
اگر می شه یه چینش صفحه کلید برای ویندوز 98 هم ارائه بدهید خودش زبان قارسی نداره مجبورم از پارسا 99 استفاده کنم اما خیلی به دلم نمی چسبه ترجیه می دم یه جوری زبان عربی ویندوز رو دستکاری کنم و حروف پ ژ گ چ رو ببهش اضافه کنم اما بلد نیستم چه کار باید بکنم
اگر شما تا به حال چنین کاری انجام دادید منو راهنمایی کنید
درود. FPE را به آدرس رایانامه‌تان ارسال کردم. در مورد نحوهٔ اتصال پرینتر (یا دیوایس دیگری) با پورت سریال به یو‌اس‌بی، به مبدلی نیاز است که با جستجوی عبارت «usb to rs232 converter» در گوگل به نتیجه می‌رسید. من به‌دلیل پشتیبانی خانوادهٔ ویندوزهای NT از یونی‌کد، برای آنها صفحه‌کلید فارسی تهیه کرده‌ام و برعکس به‌دلیل نیاز ویندوز ۹۸ (و امثالش) به Microsoft Layer for Unicode on Windows 95, 98, and Me یا به اختصار MSLU (یا «cows» به‌قول برنامه‌نویسان—از روی نام فایلش UNICOWS.DLL) برای پشتیبانی برنامه‌های Unicode-aware هرگز به آنها تمایلی نداشته‌ام. توضیح اینکه ام‌اس‌ال‌یو خیلی دیر (۲۰۰۱) ارائه شد که در آن زمان ویندوز اکس‌پی وجود داشت که از خانوادهٔ ویندوز ان‌تی بود و یونی‌کد را out of the box پشتیبانی می‌کرد.